Sagrada Familia – Gaudijeva Barselona 3/3

Sagrada Familia je Gaudijevo najvažnije, a istovremeno i njegovo životno delo. Gaudi je na projektu za katedralu Sagrada Familia radio tokom skoro celog svog profesionalnog života. On je 1883. godine, u svojoj 31. godini života, počeo da rukovodi izvođačkim radovima na katedrali. Niko nije, a najmanje sam Gaudi, očekivao da će proces izgradnje Sagrada Familia-e trajati toliko dugo. Gaudi je 1886. godine još uvek verovao da će se izgradnja katedrale završiti za manje od deset godina ukoliko na raspolaganju bude 360.000 peseta godišnje. Namera je bila da se izgradnja katedrale finansira u potpunosti putem donacija, jer je Sagrada Familia pokajnička crkva. Međutim, tokom Prvog svetskog rata dešavalo se da sam Gaudi ide lično od vrata do vrata kako bi sakupio novac.

 

Početak izgradnje katedrale

 

Godine 1906. izgradnja katedrale bila je daleko od završetka. Radovi na njoj stigli su tek do sredine jedne od tri glavne fasade. Kada je Gaudi prihvatio da rukovodi radovima na katedrali, morao je da se nadoveže na Viljarove planove. Kripta, iznad koje je trebalo da se podigne apsida, već je bila iskopana, a i stubovi u njoj su dosegli nezanemarljivu visinu. Gaudi je bio u obavezi da iskoristi ono što je već bilo izgrađeno, međutim, želeo je da objektu da potpuno drugačiji izgled. Ono što je bilo izgrađeno prema Viljarovim planovima ni najmanje mu se nije dopadalo. Ipak, u ovoj fazi rada Gaudi nije mogao mnogo toga da uradi, tako da za kriptu katedrale nisu karakteristična obeležja Gaudijevog stila.

Početkom pravog Gaudijevog rada na katedrali može se smatrati rad na apsidi koja se nalazi iznad kripte. Gotička tradicija ostala je kao izvor inspiracije pri izgradnji apside, ali ju je Gaudi pročistio od suvišnih oblika. On je zadržao gotičke prozore, ali je dodavanjem različitih kružnih elemenata uspeo da ih oslobodi njihove formalne strogosti.

 

Katedrala Sagrada Familia u ranoj fazi izgradnje

 

Projektovanje i izgradnja zvonika katedrale

 

Poznato je to da je Gaudi više voleo da projekat razvija tokom samog rada na gradilištu. Katedrala Sagrada Familia može se smatrati najboljim primerom ovog metoda Gaudijevog rada. Gaudijevo stalno menjanje konstrukcije, u skladu sa novim saznanjima, može se najbolje videti na projektovanju i izvođenju kula koje predstavljaju simbol katedrale. Na prvobitnoj maketi predviđeno je dvanaest zvonika, po četiri za sve tri glavne fasade. Gaudi ih je prvobitno započeo kao četvrtaste kule, međutim, tokom rada na projektu postalo mu je jasno da bi se stubasti tornjevi dosta strogo isticali iznad portala. Gaudiju se to nije svidelo i odlučio je da im da okrugli oblik.

 

Zvonici na istočnoj fasadi katedrale

 

Gaudi je zvonike isprojektovao kao rotirajuće parabole. Fasada je na ovaj način potisnuta prema gore. Nizovi prozora koji se spiralno penju uz tornjeve, takođe, vuku posmatračev pogled na gore. Izrazita oštrina tornjeva donekle je umanjena okruglim završecima. Gaudi je postavljanjem kruna na vrhove tornjeva uspeo da zaokruži taj vertikalni pokret prema gore. Ovi tornjevi imaju, takođe, i simbolično značenje. Njima je Gaudi želeo da aludira na istoriju hrišćanstva. Svaki zvonik posvećen je jednom od apostola, dok glavni centralni toranj, na čijem vrhu se nalazi veliki krst, predstavlja Hrista kao spasitelja sveta.

 

Detalji na zvonicima katedrale

 

Projektovanje i izgradnja fasada

 

Korišćenje biblijskih scena kao „ilustracija“ na katedralama bilo je uobičajeno, a isti slučaj bio je i sa katedralom Sagrada Familia. Međutim, ovakvo bogatstvo scena teško se može sresti na nekom drugom mestu. Gaudi je na katedralu gledao kao na veronauku isklesanu u kamenu, kao na ogromnu knjigu iz koje ljudi mogu čitati.

 

https://www.instagram.com/p/BXR8RsvhCDU/?taken-by=sagrada_familia_daily_photo

Biblijske scene na zapadnoj fasadi

 

Sam Gaudi nije dočekao ni završetak radova na glavnoj apsidi. Istočna fasada, sa kojom je otpočeo radove, takođe, je ostala nedovršena. U vreme Gaudijeve smrti bila su gotova samo tri od četiri tornja sa istočne strane. Od tri projektovane fasade, Gaudi je skoro u potpunosti završio samo onu istočnu. Ostale fasade postoje samo na nivou projekta, odnosno gipsanog modela koji je uništen u požaru tokom Španskog građanskog rata.

 

Pogled na istočnu fasadu iz obližnjeg parka

 

Svaka fasada posvećena je jednom od aspekata Hristovog poslanja. Postoji razlog zbog kojeg je Gaudi otpočeo sa radovima baš na istočnoj, tzv. „Božićnoj fasadi“. Gaudijevi savetodavci smatrali su da treba početi sa zapadnom fasadom, jer bi ona privukla veću pažnju stanovništva od istočne, koja je u to vreme bila okrenuta od grada. Međutim, prema Gaudijevom projektu zapadna fasada je bila posvećena Hristovom stradanju. Prema njegovom mišljenju početi radove na fasadi sa scenama stradanja moglo bi da uplaši ljude. Nasuprot zapadnoj, na istočnoj fasadi su prikazane scene iz Hristovog života. Ove scene dodatno su naglašene nazivima portala. U sredini se nalazi „Portal ljubavi“, najveći od sva tri, sa leve strane je „Portal nade“, dok je sa desne strane „Portal vere“. Sa svojim veselijim temama istočna fasada je trebalo da bude svetla i puna boja, dok je fasadu stradanja Gaudi zamislio u tamnim tonovima. Gaudijeva namera nije bila da kamen, korišćen za izgradnju, ostavi u prirodnim nijansama.

 

Istočna fasada

 

Zapadna fasada

 

Život na gradilištu

 

Teško bi se mogao naći arhitekta koji se u tolikoj meri bavio problemima koji su se pojavljivali tokom gradnje. Tokom poslednjih godina svog života Gaudi je čak živeo u maloj radionici na gradilištu, baveći se svakim, pa i najmanjim problemom. Za sobom je ostavio makete koje donekle pokazuju kako je zamišljao završenu katedralu, međutim, pitanje je da li se Sagrada Familia bez Gaudija ikada može završiti. Nastavak rada na izgradnji katedrale posle Gaudijeve smrti to i dokazuje. Gaudijevi planovi se pažljivo prate, međutim, tek povremeno se može čuti da je neki mali deo završen.

Bez obzira na sve probleme sa kojima se susretao tokom gradnje, Gaudi je svom gradu ostavio veliko zaveštanje.

 

Da li ste vi posetili ovo remek delo arhitekture? Pišite mi svoje utiske u komentarima. 🙂

 

Korisni linkovi

 

• Ulaznice za Sagrada Familia-u možete kupiti ovde.

 

Ukoliko vam se svideo ovaj tekst, možete pročitati i prethodne tekstove:

• Park Guelj – Gaudijeva Barselona 1/3 i
• Casa Batllo i Casa Mila – Gaudijeva Barselona 2/3.